Trước thềm năm học 2025 – 2026, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã có những trao đổi về ý nghĩa của lễ khai giảng, những cơ hội và thách thức đặt ra cho ngành Giáo dục, cũng như các giải pháp quản lý dạy thêm học thêm, khắc phục tình trạng thiếu giáo viên trong năm học mới.

Thưa Bộ trưởng, lễ khai giảng năm học 2025 – 2026 mang ý nghĩa đặc biệt như thế nào đối với giáo dục Việt Nam trong giai đoạn hiện nay?

– Lễ khai giảng năm học 2025 – 2026 diễn ra trong bối cảnh đặc biệt: Cả nước kỉ niệm 80 năm Quốc khánh; tiến hành công cuộc “sắp xếp lại giang sơn” lịch sử; tổ chức Đại hội Đảng các cấp… Với ngành Giáo dục, năm học mới bắt đầu cũng là dịp tổ chức kỉ niệm 80 truyền thống ngành Giáo dục, cũng là 80 năm thành lập Bộ Quốc gia Giáo dục. Đây không chỉ là cơ hội để chúng ta cùng nhau nhìn lại hành trình 80 năm giáo dục phát triển đất nước, mà còn là dịp để ý thức rõ hơn về sứ mệnh, trọng trách của giáo dục trong việc kiến tạo con người, dựng xây, phát triển đất nước, vươn mình hội nhập trong kỉ nguyên mới.

Ý nghĩa của lễ khai giảng càng thêm sâu sắc khi 52.000 cơ sở giáo dục trên cả nước cùng kết nối trực tuyến kết hợp truyền hình trực tiếp, với sự hiện diện của các đồng chí lãnh đạo cao nhất của Đảng và Nhà nước, để lan tỏa niềm tin, khí thế và quyết tâm đưa nền giáo dục Việt Nam vươn tới những tầm cao mới.

Trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay, đâu là những cơ hội cần nắm bắt và thách thức cần vượt qua trong năm học mới, thưa Bộ trưởng?

– Năm học này, ngành Giáo dục đứng trước cơ hội chưa từng có. Chưa bao giờ giáo dục và đào tạo được Đảng, Nhà nước quan tâm và kỳ vọng nhiều như hiện nay. Trong đó, quan trọng nhất là việc Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển GDĐT. Đây là nền tảng chính trị quan trọng để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện GDĐT đã được xác lập từ Nghị quyết 29-NQ/TW (năm 2013) và tiếp tục được nhấn mạnh tại Kết luận số 91-KL/TW (năm 2024).

Cùng với đó, một chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển giáo dục và đào tạo đang được xây dựng; bốn đạo luật quan trọng về giáo dục (Luật Nhà giáo; Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi) đã và dự kiến được ban hành trong năm nay sẽ tạo nền tảng vững chắc để vận hành một nền giáo dục hiện đại, đồng bộ và hiệu quả. Việc chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và giáo dục STEM cũng đang mở ra cơ hội để giáo dục bước vào giai đoạn nâng cao chất lượng và đổi mới toàn diện.

Bên cạnh cơ hội, ngành Giáo dục cũng phải đối mặt với nhiều thách thức. Việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đặc biệt ở cấp xã, đặt ra yêu cầu cao về quản trị sự thay đổi trong tổ chức, nhân sự và bộ máy. Vấn đề công bằng giáo dục; dạy thêm – học thêm; tuyển dụng, luân chuyển giáo viên; phổ cập thực chất cũng là những thách thức mà ngành phải giải quyết quyết liệt. Ngoài ra, việc hấp thụ các nguồn lực đầu tư rất lớn trong thời gian tới đây, đảm bảo hiệu quả, đúng quy định cũng đòi hỏi những cố gắng, nỗ lực rất lớn.

Vậy quan điểm và giải pháp quản lý dạy thêm, học thêm của Bộ trong năm học 2025 – 2026 là như thế nào để vừa đáp ứng nhu cầu của xã hội, vừa bảo đảm công bằng trong giáo dục?

– Về quản lí dạy thêm, học thêm, Bộ GDĐT tiếp tục kiên trì quan điểm “học thêm có thể đem lại sự củng cố kiến thức, nhưng ít đem lại giá trị cho sự phát triển con người”. Những hệ lụy sâu xa của tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan đòi hỏi phải tiếp tục phải quyết liệt chấn chỉnh.

Vì vậy, năm học 2025-2026, Bộ GDĐT sẽ tiếp tục chỉ đạo, đôn đốc các địa phương ban hành quy định quản lí dạy thêm, học thêm nhằm tăng cường trách nhiệm của chính quyền, đồng thời yêu cầu các cơ sở giáo dục thực hiện hiệu quả Chương trình GDPT.

Trước thực tế thiếu giáo viên ở nhiều địa phương, ngành Giáo dục sẽ có định hướng và giải pháp gì để bảo đảm chất lượng dạy và học trong năm học mới, thưa Bộ trưởng?

– Giai đoạn 2022 – 2026, ngành Giáo dục được Bộ Chính trị bổ sung 65.980 biên chế. Trong hai năm học 2022 – 2023 và 2023 – 2024, cả nước tuyển được hơn 40.000 giáo viên. Tuy nhiên, do số học sinh và số lớp liên tục tăng nên nhu cầu giáo viên cũng tăng mạnh (năm học 2023 – 2024 cần thêm 13.676 giáo viên; năm học 2024 – 2025 cần thêm khoảng 22.000 giáo viên). Vì vậy, nhiều địa phương vẫn còn thiếu giáo viên.

Nguyên nhân chính là do nguồn tuyển hạn chế. Ở một số môn như Tin học, Ngoại ngữ, Nghệ thuật, ngành sư phạm khó tuyển sinh vì thu nhập giáo viên còn thấp. Ngoài ra, quy trình phân bổ và tuyển dụng biên chế ở nhiều địa phương còn chậm, kéo dài.

Trước tình trạng này, Bộ GDĐT đã và đang triển khai nhiều giải pháp như: Chỉ đạo các cơ sở đào tạo mở mã ngành, đào tạo giáo viên theo nhu cầu thực tế của địa phương, nhất là các môn đặc thù; yêu cầu địa phương tuyển dụng đủ số biên chế được giao; chỉ đạo các địa phương rà soát, sắp xếp mạng lưới trường lớp; thí điểm cơ chế tự chủ ở một số cơ sở mầm non, phổ thông công lập; đẩy mạnh xã hội hóa…

Cùng với các giải pháp từ Trung ương, Bộ đề nghị các địa phương chủ động tuyển dụng đủ biên chế được giao, có chính sách thu hút, hỗ trợ giáo viên, và bố trí kinh phí thực hiện hợp đồng giáo viên theo quy định.

https://laodong.vn/giao-duc/bo-truong-gddt-nguyen-kim-son-hoc-them-it-dem-lai-gia-tri-cho-su-phat-trien-con-nguoi-1568665.ldo